30 Nisan 2016 Cumartesi

Nisan 30, 2016 tarihinde, tarafından

Seyahat Yardımcısı : Amritsar (Hindistan)

Amritsar Golden Temple India Hindistan Sri Harmandir Sahib

Pencap eyaletinin Hindistan sınırlarında kalan şehri, Sihizmin merkezi ; Amritsar, eski adıyla: Ramdaspur.

Havayolu ile Sri Guru Ram Dass Jee Havalimanı'ndan veya tren/şoförlü kiralık araçlarla Delhi ve Varanasi gibi merkezi şehirlerden Amritsar'a ulaşılabiliyor. Şehrin merkezine ise çok sayıda ön ödemeli, 'paylaşımlı taksi' kalkıyor.

Şehirde görülecek en önemli yer, Sri Harmandir Sahib tapınağının (veya Sri Darbar Sahib, yani Tanrı'nın İkamet Yeri) bulunduğu kompleks. İçerisindeki tapınak, Sih'lerin 'gurdwara' denilen ibadet yerlerinden en kutsal olanı. Sih'lerin 10 guru'sundan (usta, öğretici. İlk guru Nanak'tan sonra gelenlere kısaca 'nanak' da deniliyor) beşincisi Guru Arjan Sahib tarafından, tüm Sih'ler için ortak bir ibadet alanı olması için tasarlanmış. Guru, Sih'lerin hoşgörüsünün bir göstergesi olarak da ilk taşını müslüman Miyân Mîr Muhammed'e koydurmuş.

Tapınak, Amrit Sarovar (Nektar Havuzu) denilen gölet üzerine kurulu. Gölet, dördüncü Guru Ramdas Sahib tarafından oluşturulmuş, beşinci Guru Arjan Sahib tarafından da genişletilmiş. Çoğunluğu Pakistan sınırları içerisinde yer alan Ravi Nehri'nden beslenecek kanallar inşa edildikten sonra buranın tam ortasına Sri Harmandir Sahib inşa edilmiş, bir süre sonra iç kısmı mermerle, dış kısmı da altınla kaplanmış. Bu altın kaplama nedeniyle Sri Harmandir Sahib, 'Altın Tapınak' olarak da biliniyor. Altın Tapınağa gölet üzerindeki yoldan ulaşılmakta. Bu yolun ruhun ölümden sonraki yolculuğu sembolize ettiği söyleniyor. Tapınağa girebilmek için bu yolda uzun süre sıra beklemek gerekiyor.

Amritsar Golden Temple India Hindistan Sri Harmandir Sahib
Amrit Sarovar'ın oluşumu sırasında çevresinde kurulan Amritsar, adını bu göletten almaktadır

Tapınağın dört tarafında da giriş bulunuyor. Bunun dünyanın dört bir yanındaki, her kültürden insanlara açık olduğunun göstergesi olduğu belirtiliyor. Tapınağın içerisinde Sih'ler ibadetlerini gerçekleştiriyor. İçeride bulunan merdivenlerden bir üst kata, ardından da teras katına çıkılabiliyor. Her katta bir din görevlisi kutsal kitaptan bazı kısımları okuyor. Tapınak çıkışında görevliler gölden aldıkları suları ziyaretçilerin eline döküyor.

Komplekste Altın Tapınak haricinde birçok yapı daha göze çarpacaktır. Sih'lerin beş takhatından (Sih otoritelerinin tahtı) biri olan Akal Takhat (ebedi tanrının tahtı), Sih'lerin politik egemenliğinin sembolü olarak biliniyor. Tapınak manevi rehberliği, Akal Takhat ise adalet dağıtımını sembolize ediyor. On birinci ve sonuncu guru olarak bilinen, Sihizmin kutsal kitabı Guru Granth Sahib her sabah buradan alınarak altın bir tahtırevan üzerinde Altın Tapınağın içerisine taşınıyor, duaların ardından akşam üstü tekrar Akal Takhat'a getiriliyor. Geri götürüldükten sonra da tapınağın içerisi kovalarca süt ile yıkanarak temizleniyor.

Akal Takhat önünde, tapınaktan çıkanlar için Hindistan'ın meşhur irmik helvasının bir çeşidi olan 'kada prasad' servis ediliyor. Bunun haricinde bir gelenek olarak, 10 rupiye bilet karşılığı alınabilen, yapraktan yapılma bir kase içerisinde konmuş helvanın, az ilerideki masaya götürülerek sembolik bir miktarı bağışlanıyor.

Amritsar Golden Temple India Hindistan Sri Harmandir Sahib

Hindistan'ın üçüncü başkanı Indira Gandi'nin emriyle, kompleks üzerinde kontrolü sağlamak, buradaki askeri oluşumu dağıtmak için Hint ordusu tarafından düzenlenen operasyonda (Operation Blue Star) birçok kişi yaşamını yitirmiş, Akal Takhat büyük hasar görmüş. Kutsal yerlerine olan bu saldırı sonrasında ise başkan Sih korumaları tarafından öldürülmüştür.

Kompleks içerisinde yer alan diğer bir önemli yer de Guru Ka Langar (Tanrının Mutfağı). Sihlerin gurdwara'larında, tüm ziyaretçileri için ücretsiz olarak yemek sunulan yerleri (langar) bulunuyor ve Guru Ka Langar günde ortalama 40 bin, özel günlerde ise 200 bin kişiye yemek verebilecek kapasitede muazzam bir yer. Mutfak girişinden alınan bir tepsi ile üst kattaki yemekhaneye geçip yere sıralanan insanlar, kendilerine sunulan yemekleri yiyorlar.

Amritsar Golden Temple India Hindistan Sri Harmandir Sahib
Guru Ka Langar'da, herkesin yiyebilmesi için vejetaryen yemek çıkıyor. Aralarda dolaşan görevliler, ekmek ve su servisinin yanı sıra, yemekleri bitenlere ilave yapıyor. Tamamen ücretsiz olarak gerçekleştirilen bu etkinliğe dış kısımlarda bulunan yardım kutularına para atarak destek olunabiliyor

Amritsar Golden Temple India Hindistan Sri Harmandir Sahib
Guru Ka Langar'da yüzlerce insan yemek yapımında ve bulaşık yıkamada çalışıyor

Bu misafirperverlik ve ikramlar kompleks genelinde de sürüyor. Her köşebaşında yer alan bölmelerde görevliler ziyaretçilere kap içerisinde su servisi yapıyorlar. Kalacak yerleri olmayanlar için de ücretsiz konaklama sunulan yurtlar bulunuyor.

Kompleks içerisine erkek-kadın fark etmeksizin başta örtü olmadan (pagri ya da dastar olarak biliniyor) girilmeye izin verilmiyor. Bu yüzden girişte dağıtılan bez parçası kafaya geçirilebilir veya dışarıdaki dükkanlardan 10-100 rupi aralığında değişen çeşitli bezler sardırılarak içeriye giriş yapılabilir. Altın Tapınak'a ayakkabı, çorap ve çanta ile de girilemiyor. Ayakkabı ve çantalar için dış kısımda görevliler tarafından işletilen ücretsiz odalar bulunuyor. Fiş karşılığında eşyalar buraya bırakılabiliyor. Kompleks girişinde bulunan ufak su birikintilerinde ayaklar yıkanarak içeriye giriliyor.

Hindistan'da ergenlik çağına girmiş tüm erkek Sih'lerin dastar takmaları gerekiyor. Sihizm'in kurucusu Guru Nanak Dev'den beridir bu gelenek sürüyor. Dastar temel olarak 3 farklı rengi bulunuyor: beyaz, mavi ve turuncu. Çoğu Sih turuncu olanını tercih ediyor. Bu renk bilgeliği temsil ediyor. Mavi renk savaşçılığı ve koruyuculuğu temsil ediyor ve daha çok din görevlileri ve Gyani'ler (Ardās ve Kirtan gibi törenlere liderlik eden kişiler) tarafından giyiliyor. Beyaz olan ise insan aurasını (bedeni sarmalayan elektromanyetik alan) güçlendirdiği gerekçesiyle tercih ediliyor. Siyah renk de diğer bir yaygın renk ve daha çok gençler tarafından giyiliyor. Kadınlar bu türbana ek olarak chuni veya dupatta adı verilen eşarp örtünüyorlar. 
Kadın-erkek tüm Sih'ler saç ve sakal da dahil olmak üzere vücutlarını tıraş etmiyorlar. Bu kılların, tanrının bir hediyesi olduğunu, bu hediyeyi kesmeyerek saygılarını gösterdiklerine inanıyorlar. Türban giyerek bu uzun saçlarını da temiz tutmuş ve kapatmış oluyorlar. Ayrıca bu örtünmenin tanrıya olan saygılarını gösterdiğine inanıyorlar.

Amritsar Golden Temple India Hindistan Sri Harmandir Sahib
Kompleks içerisini sürekli temiz tutuluyor. İnsanlar, gölden kovalarla aldıkları sularla çevreleri yıkıyor ve ardından süpürüyorlar. Kompleks gece yarısı düzenlenen temizlik törenleri haricinde her zaman açık

Amritsar'a gelince görülmesi gereken diğer bir etkinlik ise Pakistan'ın Lahor şehri sınırındaki Wagah sınır kapısında, akşam üzeri (gün batımından yaklaşık bir saat önce) gerçekleştirilen askeri güç gösterileri. İki ülke askerleri (Hint sınır güvenlik kuvvetleri - BSF ve Pakistan Korucuları - PR), istisnasız her akşam burada yere sert adımlarla vurarak, sınıra yaklaşıp kollarını kaldırarak ve hoparlörlerden çalınan marşlarla birbirlerine gözdağı veriyorlar. Gösterileri izleyen Hint ve Pakistan taraflarının seyircileri bu hareketler sırasında coşkuyla alkışlayarak askerlerinin gösterilerini destekliyorlar.

Yaklaşık 1 saat süren gösteri sonunda sınır kapısı açılarak askerler kendi ülke bayraklarını indiriyor, pek samimi olmayan bir tokalaşmanın ardından kapılar tekrar kapanıyor. 

wagah border amritsar lahor india pakistan hindistan
Gösterilerin yapıldığı ilk yıllarda iyi niyet göstergesi olarak düzenlenen bu gösteri, yıllar geçtikçe daha agresif bir şekle bürünmüş. Gösteriler ücretsiz olarak izlenebiliyor

Wagah sınırına Amritsar merkezinden taksilerle 50 dakikalık bir yolculuğun ardından ulaşılabiliyor. Araçtan indikten sonra birkaç kez pasaport kontrolü ve üst aramasının ardından gösterilerin yapılacağı bölgeye varılıyor. Turistler, gösteriyi yabancılar için ayırılmış daha merkezi bir bölgeden izliyorlar.

Sınır gösterilerine sırt çantaları sokulmuyor.  Çantalar, arabaların park ettiği bölgede bulunan emanetçiye 100 rupi gibi bir ücret ödeyerek bırakılabiliyor. Bu bölgedeki bazı çocuklar, gösterilere gelen ziyaretçilerin yüzlerini, el veya kollarını Hint bayrağı ile boyamak için 10 rupi istiyorlar.

Pakistan ile tam sınırda gerçekleştiğinden, ve Pakistan ile Hindistan arasında yarım saatlik bir saat farkı olduğundan bölge içerisinde cep telefonlarının saatlerini kontrol etmekte fayda var.

wagah border amritsar lahor pakistan india hindistan

Amritsar, Hindistan'daki diğer kalabalık şehirlere oranla çok daha temiz ve düzenli. Trafik karmaşası nispeten az, yollarda ineklere daha az rastlanıyor, korna gürültüsü de bulunmuyor. Burada bir tam gün gezmek yeterli olacaktır.

Devamını Oku
      edit

18 Nisan 2016 Pazartesi

Nisan 18, 2016 tarihinde, tarafından

Seyahat Yardımcısı : Varanasi (Hindistan)

varanasi india hindistan ganj ganga ganges

Ganj nehri kıyısındaki büyüleyici kent, Uttar Pradeş eyaletine bağlı kültürel başkent, Hindu'ların kutsal şehri: Varanasi, eski adıyla Beranes.

Türkiye'den tek aktarmalı uçuşla şehrin havaalanı Lal Bahadur Shastri'ye ulaşmak mümkün. Bunun yanı sıra, ülkenin birçok yerinden trenlerle şehre ulaşılabiliyor. Ulaşım ve Hindistan geneli ile ilgili detaylı bilgileri için şu adrese bakılabilir.

Varanasi'nin merkezine gelince, çok ama çok yoğun bir insan kalabalığı göze çarpıyor. Yollarda araç kullanmak neredeyse imkansız. Bu yüzden genellikle bisikletli rikşalar ve motosikletler insanlarla ve tabi ki ineklerle iç içe olacak şekilde yollardan akıp gidiyor. Varanasi, Hinduizm'in en kutsal yerlerinden biri. Hindu'lar, Varanasi'de ölürlerse yeniden doğum zincirinden kurtulacakları ('mokşa'ya ulaşacakları) düşüncesiyle buraya akın ediyorlar.

varanasi india hindistan


Hindistan'ın kutsal nehri Ganj, Hintlilerin (ve eski İngilizlerin) söylemiyle 'Ganga', Himalayalar'dan doğup, Hindistan'ın kuzeyinden, Kanpur, Allahabad, Varanasi, Patna, Bhagalpur gibi merkezi şehirlerin içerisinden geçip, Bangladeş'te Padma Nehri adını alarak, Hint Okyanusu'nda Bengal Körfezi'ne dökülüyor.

Ganj, Hindu'lar için kutsal bir nehir olduğundan biraz mitolojisinden bahsetmek gerek. Hindu inanışında tanrıların en üst tabakasında üç büyük tanrı bulunuyor: kainatı yaratan Brahma, kainatın koruyucu ve düzen sağlayıcısı Vişnu, kainatı yeniden var olması için yok eden, yıkıcı Şiva. Bazıları bunların tanrı Trimurti'nin (üç yüzlü tanrı) üç temel şekli olduğuna inanıyor. Diğer bir inanışta ise Şiva'nın Vişnu'yu, Vişnu'nun da Brahma'yı yarattığı ve ardından Brahma'nın kainatı yarattığı iddia ediliyor. 
Ganj'ın oluşumu Hindu'ların kutsal metinlerinden Mahabarata destanında şöyle tasvir ediliyor: Bütün evrene hakim olan İndra'nın tüm gücünü ve krallığını elinden alan Kral Bali zamanında, Vişnu, yeniden vücut buluşlarının beşincisinde Vamana denen bir cüce formunda Bali'nin karşısına gelir. Kendisinden evrende üç adım genişliğinde yer bağışlamasını ister. Kral bu isteği kabul edince Vamana Vişnu'ya dönüşür. İlk adımı dünyayı ve tüm evreni, ikinci adımı tüm üst evreni kaplar ve üçüncü adımı atacak yer kalmaz. Kral Bali teslim olur, İndra'nın krallığı kurtulur. Vişnu ikinci adımını attığı sırada ayak başparmağı üst evrende bir delik açar ve buradan Bhagavat-Padi (Vishnupadi, tanrı ayağından çıkan) adı verilen su cennete iner. 
Birkaç yıl sonra, Sagara adlı bir kralın 60,000 çocuğu olmuştur. Gücünü göstermek için düzenlediği Ashwamedha (at kurban etme) töreni öncesinde, tüm yarı tanrı kralların lideri olan İndra, kıskaçlığı sebebiyle atı çalarak dünyaya, o sırada derin meditasyonda olan Kapila adlı bilgenin inziva yerine bırakır. Sagara, tüm çocuklarını atı bulmaya gönderir. Atı bulduklarında Kapila'nın çaldığını düşünerek ona hakaretler yağdırırlar. Uzun süredir inzivada olan Kapila, bu şekilde rahatsız edilince yıllar sonra ilk kez gözlerini açar ve 60,000 çocuk o anda yanarak kül olur. Çocukların ruhları yıllarca ortalıkla dolanır. Sagara'nın soyundan Bhagiratha, atalarının cennete ulaşması için Kapila'dan yardım ister. Kapila, Tanrıça Ganga'nın dünyaya gelerek kendi suyuyla onları temizlemesi durumunda özgür kalabileceklerini söyler. Bhagiratha, yıllarca Brahma'ya Ganga'yı göndermesi için yalvarır. Bunun üzerine Brahma, Tanrıça Ganga'nın dünyaya gönderilmesine ikna olur. Cennetten düşecek suyun çok kuvvetli olacağı sebebiyle su, Şiva'nın saçları arasından süzülerek dünyaya ulaşır. Şiva'ya değerek kutsanan su, küllerine düşerek 60,000 çocuğun canlanmasını, sonsuzluğa kavuşmasını sağlar. Tanrıça Ganga da burada bir akarsu oluşturarak diğer ruhların da arınmasını sağlar. Bhagiratha'nın çabalarına ithafen nehre Bhagirathi denildiği de olmaktadır.

Nehrin dönem dönem yükselip alçalması nedeniyle 1700'lü yıllarda bölgede hüküm sürmüş Maratha Konfederasyonu tarafından kıyı şeridine basamaklar (ghat) inşa edilmiş. İnsanlar nehir kenarındaki ritüellerini buralarda gerçekleştiriyorlar. Bu ghat'ların bazılarında nehre girip dua ediyor ve kendilerini arındırıyorlarken bazılarında elbiselerini yıkıyor, bazılarında da ölüleri yakıyorlar. Şehirde 80'den fazla ghat bulunuyor. Bunlar birbirine genellikle çok yakın konumlanmakta, bu sayede aralarından kıyı şeridinden yürüyerek geçilebilmekteyken bazılarında yol bittiği için dik merdivenlerden tırmanıp şehrin içinden geçerek bir sonraki aralıktan tekrar nehir kenarına inmek gerekiyor.  En bilinen ghat'lar, güneyden kuzeye; Assi, Dashashwamedh, Man Mandir, Manikarnika ve Scindia.

Assi Ghat, güneydeki Assi nehri ile Ganj'ın birleşiminde bulunuyor. Ghat'ların güney ucunun başlangıç noktası olması, geniş bir alanı kaplaması ve çevresinde yer alan restoranlar ile uzun dönem turist, öğrenci ve araştırmacı popülasyonunun yüksek olduğu bir bölgede bulunuyor. Hindu festivalleri zamanında nüfusu oldukça kalabalıklaşıyor.

Dashashwamedh Ghat, şehirdeki en eski ghat'lardan ve en önemli sayılanı. Bir inanışa göre Hindu'ların yaratıcı tanrısı Brahma'nın burada 10 (dash) at (ashwa) kurban (medh) ettiğine inanılıyor ve ghat ismini buradan alıyor. Diğer bir inanışa göre ise Brahma, yok edici tanrı Şiva'yı karşılamak için burayı yaratıyor. İsmi ise daha sonra burada düzenlenen 10 adet atın kurban edilmesiyle alıyor. 

varanasi india hindistan ghat dashashwamedh
Dashashwamedh Ghat

Hindu'lar için ayrı bir öneme sahip, çevresinde birçok Hindu tapınağın da yer aldığı Dashashwamedh Ghat, her akşam Tanrıça Ganga'ya ibadet amaçlı düzenlenen bir Hindu törenine (aarti) ev sahipliği yapıyor.

varanasi india hindistan ghat dashashwamedh
Dashashwamedh Ghat'ta aarti töreni günbatımında başlıyor

Dashashwamedh Ghat'ın hemen bitişiğindeki Man Mandir Ghat, ülkedeki Rajput'lar (Hindistan'daki savaş tabakası) tarafından yaptırılmış, bölgedeki en eski ghat'lar arasında bulunuyor. Dönemde güneş, ay ve yıldızın hareketlerini incelemek için yapılmış ve halen ayakta olan astronomik araçlar da buranın tepesinde görülebiliyor.

Manikarnika Ghat, Hindu'ların ölülerini yaktıkları iki ghat'tan birincil olanı (diğeri Harishchandra Ghat). Burada 7 gün 24 saat aralıksız olarak ceset yakma törenleri gerçekleştiriliyor.

Hindu'lar, ruhların yok edilmez olduklarına, ölümün sadece fiziksel olarak yok oluşu temsil ettiğine, ruhun bir başka formda yeniden vücut bulduğuna, bu şekilde yaşam döngüsünün tekrar ettiğine inanıyorlar. Yeniden doğduklarındaki hayatlarının bir önceki hayattaki yaşam şekline bağlı olduğunu düşünüyorlar. Bu 'karma' felsefesine göre bir insan geçmişte nasıl yaşamışsa sonraki yaşamında onu göreceğinden sürekli iyi bir hayat sürüp olgunlaşarak mokşa'ya -ya da diğer bir deyişle nirvana'ya (nir: dışarı, va: esmek; manevi kurtuluş)- ulaşmayı amaçlıyorlar (bu inanış Budizm'de de mevcuttur). Bu doğrultuda ölümden sonra vücuttan ayrılan ruh, yeniden doğum için ruhlar alemine giderek sonraki formuna dönüşmeyi bekler.
Hint inanışında bir insan fiziksel vücut (sthula sarira), eterik (ruhani) vücut (linga sarira), tohum vücut (karana sarira) ve ruhtan (Ātman) oluşuyor. Ölen bir kişinin ruhani vücudunun fiziksel vücuttan ayrılmayabilceği, bu sebeple ölüyü yakmanın bu bağı kopartacağına inanılıyor. Yakım işlemi sonunda sadece fiziksel vücut yok oluyor, diğerleri özgürlüğüne kavuşmuş oluyor (çocuklarda bu bağ olmadığına inanıldığından genç yaşta ölenler yakılmıyor. Ayrıca bağı kopardıkları düşünülen kutsal kişiler, hamileyken ölen kadınlar ve yılan sokması/cüzzamdan ölen kişiler de yakılmadan, vücutlarına taş bağlanarak doğrudan nehre atılıyor).
Bunun yanısıra Hindu'lar fiziksel vücudun 5 temel elementten (Pancha Bhoota) oluştuğuna inanır: dünya, ateş, su, hava ve gökyüzü. Ceset yakma işlemi (Antima Sanskar/Antyesthi, son tören) sonunda vücudun bu beş elemente ayrıldığına ve dünyadaki eşitliği devam ettirdiğine inanılır. Antyesthi, Hinduizm'in 16 geleneğinden (Sanskara) biridir. Jainizm ve Sihizm'de de cesetler yakılır. Budizm'de de bazen cesetler yakılabilmektedir.

varanasi india hindistan ghat manikarnika
Manikarnika Ghat'a yakından bakıp tören izlenebiliyor ancak fotoğraf çekilmesine genellikle izin verilmiyor. Etraftaki birkaç dolandırıcı, fotoğraf çekimini fark edince veya sadece turist olduklarını anlayınca, tapınaklara ve törenlere yardım adı altında para talep edebiliyor. Bu kişilerden polisi çağırma bahanesi ile kurtulmak gerekiyor. Aynı durum Harishchandra'da da geçerli

Bu gaht'ta bir Şiva tapınağı ve bir kuyu (Manikarnika  Kund) bulunuyor. Kuyunun, Şiva ve eşi Tanrıça Parvati'nin Varanasi'ye (efsanedeki ismiyle Kahsi) geldiğinde yıkanmaları için burada Vişnu tarafından açıldığı söyleniyor. Şiva yıkanırken (başka bir efsaneye göre dans ederken) kulağındaki küpeden bir mücevher (mani) düşüyor. Manikarnika ismi de buradan geliyor : Kulağın Mücevheri.

Varanasi'de ölen bir kişinin mokşa'ya ulaşacağına, yeniden doğum döngüsünden kurtulacağına inanılıyor. Bu yüzden şehir çok sayıda hasta ve yaşlı Hindu ile dolu. Ölmeyi bekleyen bu kişiler için nehir kenarında özel evler bulunuyor. Bir Hindu Varanasi'de öldüğü zaman renkli örtülerle kaplanarak yakınları tarafından ilahiler eşliğinde üstü açık bir bambu tabut üzerinde Manikarnika veya Harishchandra'ya getiriliyor. Ölünün en yakını olan erkek (genelde en büyük oğlan çocuk, yoksa oğlan torun o da yoksa sülaleden başka bir erkek), saçını tıraş edip beyaz kıyafetler giyiyor ve törenden sorumlu oluyor. Ceset, yakınları tarafından Ganj'a daldırılıp çıkarılıyor ve kuruması için birkaç saat kenarda bekletiliyor. Kuruduktan sonra ceset, önceden hazırlanmış odun yığınının üzerine konuyor. Yakımı kolaylaştırmak için odunların üzerine ghee adı verilen saflaştırılmış yağ sürülüyor, sandalağacı tozu ekleniyor. Ceset, yanık kokusunu önlemek için de çeşitli koku engelleyici tütsüler eklenerek halihazırda yanmakta olan odunlardan biri ile tutuşturuluyor. Bu sürece ölünün yakınları dışında bir Dom (ateşin harlanması, yağın sürülmesi vb çeşitli küçük işler yapan Hint kast sistemindeki bir etnik grup üyesi) da eşlik ediyor. Yakım işlemi birkaç saat sürüyor. Ardından alevler nehir suyu ile söndürülüyor, yerdeki küller ve ufalanamayan parçalar toplanarak Ganj nehrine atılıyor.

Bir tören için yaklaşık 300 kg odun gerekiyor. Bu yüzden ölenlerin daha az gelirli olanları daha düşük kaliteli veya daha az sayıda odunla yakılıyor. Hatta bazılarının sadece tezekle yakıldığı da oluyor. Hindistan'da yılda yaklaşık dokuz milyon kişi öldüğünden odun yerine elektrik veya gazla yakım da yapılıyor. Her ne kadar Hinduizm'de böyle bir yasak olmasa da geleneksel olarak tören alanında kadınlar yer almıyor. Bunun duygusal olarak fazlaca etkilenebilecekleri ve ölünün ruhunun fiziksel bedenden kopmak istemeyeceği gibi nedenleri olduğu söyleniyor.

Scindia Ghat, ateş tanrısı Agni'nin doğduğu yer olduğuna inanıldığından Varanasi'deki önemli ghat'lar arasında yer alıyor. Burada sabahın ilk ışıklarında nehre girip arınmak için dua eden çok sayıda Hindu görmek mümkün. Kıyısındaki batık Şiva tapınağı da burayı özel kılan nedenlerden. Lalita GhatChet Singh GhatDarbhanga Ghat ve Bhonsale Ghat, Varanasi'deki diğer önemli ghat'lar arasında yer alıyor.

Ganj Nehri'nde dolaşırken bambaşka bir dünya, çok farklı bir kültürle karşı karşıya kalınıyor. Nehrin tüm pislikleri arındırdığına inanan Hindu'lar, kahverengi renkli, üzeri ceset külleri ve hayvan ölüleri ile dolu, fabrika ve lağım atıklarıyla beslenen bu nehirde yıkanıyor, çamaşırlarını yıkıyor, hatta nehrin suyundan içiyorlar. Bilim adamları, nehrin arıtılması için sudaki zararlı mikroorganizmalar ve diğer atıkları yiyerek beslenen hayvanların nehre bırakılması da dahil olmak üzere çeşitli çalışmalar yürütüyorlar.

Ganj'a gelince kayıkla yaklaşık 40 dakika süren nehir turlarından da yapmak, bu eşsiz yerleşimi uzaktan da izlemek gerek.

varanasi india hindistan ganj ganga ganges

Varanasi sadece Hindu'lar için kutsal bir yer değil. Hindistan'da ortaya çıkmış Budizm'in kurucusu Gotama Buda'nın aydınlandıktan sonra öğretilerine başladığı yer olan Sarnath, şehre 13 km uzaklıkta bulunuyor ve Budist'lerin en önemli hac noktaları arasında yer alıyor.
Devamını Oku
      edit

3 Nisan 2016 Pazar

Nisan 03, 2016 tarihinde, tarafından

Seyahat Yardımcısı : Agra (Hindistan)


Uttar Pradeş eyaletinin Yamuna Nehri kıyısındaki şehri, Babür İmparatorluğu'na başkentlik yapmış tarih dolu kent, Tac Mahal'in ev sahibi : Agra

Şehre 210 km uzaklıktaki Delhi'den veya 240 km uzaklıktaki Jaipur'dan otobüs/trenlerle veya şoförlü araç kiralanarak ulaşılabiliyor. Jaipur - Agra yolu, Delhi'ye göre daha düzgün ve daha az trafiğe sahip. Hindistan'da ulaşım için şu adrese bakılabilir.

Agra'nın en meşhur bölgelerinden Fatehpur Sikri, Japiur yolu üzerinde, şehre 40 km uzaklıkta bulunuyor. Tarihin önemli devletlerinden Babürlerin zamanında, Şeyh Selim Çişti'nin, tahtını bırakacağı bir veliahtı olmayan Ekber Şah'a 3 erkek çocuğu olacağı kehanetinin ardından Cihangir (Selim)'in doğması ile şah bu bölgede bir şehir kurdurur ve şeyhi onurlandırıp minnetini sunmak için şehre Sikri (şükri, müteşekkir) adını verir. Gucerat Sultanlığı'na karşı elde edilen, Babürlerin kesin zaferi, sultanlığın da yıkılmasıyla sonuçlanan savaşın ardından da şehrin hemen yanına Fatehpur (zafer) adı verilen bir yerleşim daha inşa ettirir ve bu şekilde bölge Fatehpur Sikri olarak adlandırılmış olur. Kısa bir süre Babürlere başkentlik yapan Fatehpur Sikri, daha sonra kuraklık sebebiyle terk edilir.

anup talao fatehpur sikri agra hindistan india
Anup Talao ve Panch Mahal

Bölgeye varınca tarihi kısma geçmek için kısa aralıklarla kalkan otobüslere biniliyor. Otobüs ücreti 10 rupi. Kısa bir yolculuğun ardından bilet gişesine varılıyor. 260 rupi tutarındaki bilet alınarak, şehrin kuzey batısından, Sikri'nin turistik bölgesine giriş yapılıyor. 

Geniş yeşil bahçenin ardından tam karşıda iki katlı Diwan-i-Khass (Divan-ı Has, özel konuklar salonu) göze çarpıyor. Burası, Ekber Şah'ın önemli toplantılar için şehre gelen bazı özel misafirlerini giriş katındaki dört köşede ağırladığı, kendisinin de girişin tam ortasındaki sütunla desteklenen üst kattaki özel bölgesinden toplantıyı takip ettiği idari bina. Divan-ı Has'ı geçince Pachisi avlusu adı verilen geniş bir avlu görünecektir. Buradaki renkli kareler ve ortadaki sehpa şeklindeki yapının Hindistan'ın geleneksel peçiç oyunu için yapıldığı, etrafında renkli giysili köle kadınların canlı oyun taşı olarak kullanıldığı söylenmektedir. Avlunun alt kısmında yeşil bahçeli bölgede Ekber Şah'ın bölge halkını ağırladığı Diwan-i Aam (Halk Salonu) bulunuyor. Karşı köşede ise Panch Mahal (Badgir, Beş katlı köşk) yer almaktadır. Köşkün eğlence ve  dinlenme amaçlı olarak inşa edildiği tahmin edilmektedir. Biraz ileride Anup Talao denen süs havuzu vardır. Ortasındaki bölümün dört yönden girilebilen ve özel gecelerde özel misafirleri ağırlamak için kullanıldığı belirtilir. Havuzun arkasında Ekber Şah'ın kişisel amaçla kullandığı Khawabgah Kompleksi yer alır. Bu iki katlı yapının bir katında kütüphane, diğer katında ise Ekber Şah'ın yatak odası (Khilwatkada-i-Khas) bulunur. Yatak yerden oldukça yüksekte yer alır. Ekber Şah'ın odasından Panch Mahal'e gizli bir geçit bulunur. Anup Talao'nun diğer ucunda Şah'ın iki müslüman eşinin (Rukiye Begüm ve Salima Sultan Begüm) kullanması için yapılan Hujra-i-Anup Talao (Türk Sultanın Evi) yer alır. Burası duvar ve tavanlarındaki ince işlemelerle dikkat çeker. Bölgedeki en dikkat çekici binalardan, Şah'ın Hint eşinin konağı olan Jodha Bais Palace da hem Babür hem de Hint Rajput geleneklerinin birleşimi bir mimariye sahiptir.


jodha bais palace fatehpur sikri agra hindistan india
Jodha Bais Palace girişi


İmparator Ekber Şah'tan biraz bahsetmek gerekirse; Şah'ın ilk eşi Rukiye Begüm'dür. Ardından Şah'ın devlet işlerindeki en güvendiği isim olan veziri Bayram Han'ın ölümüyle, dul kalan Salima Sultan Begüm'le evlenmiştir. Üçüncü eşi ise bir Hindu olan Rajput prensesi Jodha Bai'dir. Kendisine, oğlu Cihangir'in doğumuyla Mariam-uz-Zamani de denmiştir. Bu evlilik dinlere olan toleransı göstermesi bakımından da önemlidir. Şah'ın birçok çocuğu olmuş ancak hepsi de kısa sürede ölmüştür. Hayatta kalabilen ilk çocuğu, Hint eşinden olan, devletin sonraki imparatoru olacak Selim'dir (Cihangir). Daha sonra iki erkek çocuğu (Salima Sultan Begüm'den Murad Mirza ve Jodha Bai'den Daniyal) daha olmuştur ve Şeyh Selim Çişti'nin kehaneti doğru çıkmıştır. Ekber Şah döneminde devletin iyice büyümesi, Hint nüfusun artmasına, dolayısıyla Türklerin azınlık olarak kalmasına, devletin bir Türk devleti olmasından uzaklaşmaya başlamasına neden olmuştur. Ekber Şah'tan sonra yerine geçen Cihangir ise kendisine olan güveni boşa çıkartmış, ülkeye giren İngiliz sömürgecilere ek imtiyazlar verilmesi gibi devletin zayıflamasına sebep veren politikalar izlemiştir.

Khawabgah Kompleksi'nin arka tarafında yer alan Fatehpur kısmının turistik bölgesine de yürüyerek geçilebiliyor. Ortasında geniş bir avlu, bir ucunda Jama (Cuma) mescidi, diğer tarafında Şeyh Selim Çişti'nin türbesinin bulunduğu bu bölgeye Ekber Şah'ın kullanmış olduğu Badshahi Darwaza (King's Gate) veya 50 metre yüksekliğindeki ihtişamlı Buland Darwaza (Gate of Magnificence) kapılarından girilebiliyor. Jama mescidi, içindeki süslemeleriyle, avlusuyla birlikte 10 binden fazla kişinin aynı anda namaz kılabileceği kapasitesiyle, dünyadaki en önemli camiler arasında yer alıyor. Şeyh Selim Çişti'nin beyaz mermerle kaplı türbesi genellikle çocuğu olmayan kadınlar tarafından ziyaret ediliyor. İçerisindeki kabre çiçek yaprakları ve para atılarak, türbe etrafındaki pencerelere renkli iplikler bağlanıp dua edilerek dileklerde bulunuluyor. Türbe çıkışında bir görevli her ziyaretçinin kafasına süpürgeyle dokunarak bir ritüeli tamamlıyor. Avlu üzerinde çok sayıda mezar da dikkat çekecektir. Buralar hükümdarlığın aile üyelerinin bir kısmına ve şehrin bazı önde gelenlerine aittir. Kaynaklarda, dış kısımdaki mezarların erkeklere, iç kısımdaki korumalı bölgedekilerin de kadınlara ait olduğu belirtiliyor. Mezarların olduğu bölgede bir gizli geçit bulunuyor. Bu geçidin günümüzde kapalı olduğu, kullanıldığı dönemde ise 40 km ötedeki Agra merkeze çıktığı olduğu söyleniyor.

fatehpur sikri agra hindistan india
Fatehpur'daki bazı mezarlar ve tam karşıda Buland Darwaza kapısı

Fatehpur'daki geniş avlulu bu bölgede ayakkabı ile dolaşmaya izin verilmiyor. Bu yüzden ayakkabılar bir çanta içerisinde taşınabilir ya da girişteki ayakkabı koyma bölgelerine, başında bekleyen bir görevliye 5-10 rupi bahşiş vererek bırakılabilir. Yerlerin çok temiz olduğu söylenemeyeceği için çorapların da kirleneceğini göz önüne alarak yedek çorap taşımakta fayda var. Ayrıca Fatehpur Sikri bölgesini gezmek uzun zaman alabileceğinden ve her bölgede seyyar satıcı bulunmadığından gelmeden önce otobüs durağının civarından su ve tok tutacak muz gibi yiyecekler almak faydalı olacaktır. Bölgede Birbal Bhawan, Sunehra Makan, Tansen’s Baradari gibi gezilecek daha çok yer bulunuyor. Tüm bu tarihi yapıları daha detaylı gezebilmek için bir rehber tutulabilir.

Şüphesiz, Agra'ya gelmenin asıl amacı Tac Mahal'i görmek. Tac Mahal, Yamuna Nehri kenarında, merkez tren istasyonuna 6 km mesafede bulunuyor. Taksi ve rikşa gibi araçlarla ana girişe 5 dakikalık yürüme mesafesinde iniliyor. Yürüyüş yapmak yerine develerle ve rikşalarla ana girişe ulaşmak da mümkün. İçeriye giriş ücreti 750 rupi. Biletle birlikte yarım litrelik su ve Taj Mahal içerisinde giymek için galoş veriliyor. İçeriye cep telefonu ve fotoğraf makinesi gibi temel kullanım cihazları haricinde şarj aleti, kulaklık, çakmak vb. aletler sokulmasına izin verilmiyor. Bilet gişesinin önünde bekleyen, bilet alma konusunda yardımcı olacağını iddia eden kişilerden uzak durmakta fayda var. Ayrıca çok sayıda rehber girişten sonra eşlik etmek için pazarlık yapmaya çalışıyor. Tac Mahal'i rehberle gezmek çok gerekli olmayacaktır.

taj mahal tac mahal india hindistan agra
Tac Mahal'e giriş yolundaki rikşacılar ve deve arabaları


Ekber Şah'ın oğlu Cihangir Han'ın ölümünden sonra Babür imparatorluğunun başına geçen Şah Cihan'ın (Prens Hürrem), yedi eşinden en değer verdiği Mümtaz Mahal'in (Ercümend Banu Begüm), on dördüncü çocuğunu doğururken yaşamını yitirmesinin ardından Şah tarafından kendisinin mezarı olarak 20 yılda yaptırılan Tac Mahal, dünyanın yeni yedi harikasından biri olarak görülüyor. Mimar Sinan'ın öğrencilerinden Mehmet İsa Efendi ve Semerkand'lı Muhammed Şerif'in baş mimar olduğu, kubbesini Mimar Sinan'ın öğrencisi Mimar İsmail Efendi'nin tasarladığı, dışındaki yazılarının ve anıtın dört bir tarafına yazılmış Kuran ayetlerinin Hattat Serdar Efendi tarafından oydurulduğu, dört minareli, mermer kaplı, yakut, pırlanta, inci, zümrüt, firuze, akik gibi çeşitli mücevherler ile süslü kusursuz bir simetriye sahip, gün doğumunda farklı, gün ortasında farklı, gün batımında farklı renklere bürünen,Türk-Hint mimarisinin eşsiz bu eseri aşk için yapılmış en görkemli yapı olarak biliniyor.

taj mahal tac mahal agra india hindistan
Ana Kapısından (Darwaza-i Rauza, The Great Gate) Tac Mahal'in ilk görüldüğü an


Maj Mahal Mac Mahal India Hindistan Agra
Ana kapıdan geçtikten sonra kenarları ağaçlarla donatılmış uzun bir süs havuzu, bitiminde mermer blok içerisinde ayrı bir havuz, ardından tekrar uzun bir süs havuzu ve devamında görkemli Tac Mahal anıtı görülecektir.


Tac Mahal'in içerisinde, kubbenin tam altındaki kısımda, etrafı çevrili sembolik bir kabir bulunuyor. Bunun haricinde Tac Mahal, bir tarafı kabir odasına, diğer tarafı dışarıya bakan süslü geniş bölmelerden oluşuyor. Kabir bölmesinde fotoğraf çekmeye izin verilmiyor. Mümtaz Mahal'ın  gerçek mezarı en alt katta korunaklı bir bölmede yer alıyor. Süslemelerin bir kısmının İngiliz egemenliği sırasında söküldüğü iddia ediliyor.

Tac Mahal'in bir yanında önünde havuz olan bir cami bulunuyor. Diğer tarafında, simetriyi bozmaması için yapılmış, önünde yine havuz bulunan Mehman Khana (misafir evi) adı verilen, zamanında buraya gelenlerin kısa süreli dinlenmeleri için yapıldığı düşünülen bir yapı yer alıyor.

Taj Mahal Mosque Mac Mahal Cami Havuz
Tac Mahal'deki camiye gelen ziyaretçiler önündeki havuzdan abdest alarak namaz kılabiliyorlar. Suyun çok temiz olduğu söylenemez

Tac Mahal'in inşası ile ilgili, mimarın benzer bir eser daha yapmaması için elinin kesildiği, gözlerinin dağlandığı gibi çeşitli efsanelerin yanı sıra, adı ile ilgili de çeşitli teoriler mevcut. Bazıları Farsçadaki Taj (taç) ve Mahal (bölge) kelimelerinden türediğini, bazıları Mümtaz Mahal'in kısaltılmış adı olduğunu, bazıları da buranın eskiden Tejo Mahalya adında bir şiva (Hinduizm'de yıkım ve yeniden doğuş tanrısı) tapınağı olduğunu ve adını bu tapınaktan aldığını söylemektedir. Bu efsanelerin doğruluğu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.

Şah Cihan, devletin kaynaklarını bolca harcadığı, eşinin ölümünden sonra devlet ile ilgisini kestiği gerekçesiyle oğlu Alemgir (Evrengzip Şah) tarafından Agra Kalesi'nde göz hapsinde tutulmuş, bir süre sonra burada yaşamını yitirmiştir. Ölümünün ardından Şah Cihan da Mümtaz Mahal'ın yanına gömülmüştür.


Tac Mahal'i günün ilk saatlerinde ve akşam üzerinde gezmek tavsiye ediliyor. Gün batımından sonra ziyaretçilere kapanan Tac Mahal, her ay dolunay zamanı geceleri de gezilebiliyor. Cuma günleri ise turistlere kapalı. İbadet amaçlı gelen Müslümanların giriş yapabildiği belirtiliyor.


Darwaza-i Rauza Taj Mahal Tac Mahal Ana Kapı
Tac Mahal'den Ana Kapı'nın (Darwaza-i Rauza) görünümü

Agra'da tarihi öneme sahip birçok yapı daha bulunuyor. Agra Kalesi, Ekber'in mezarı, İtimad-ud Daula, Mehtab Bag bunlar arasında yer alıyor. Fatehpur Sikri'yi veya diğer şehirlerdeki benzer hisarları gezenler için Agra Kalesi pek farklı gelmeyecektir. Ekber'in mezarı şehrin 10 km uzağında bulunuyor. İtimad-ud Daula ve Mehtab Bag, Yamuna Nehri'nin diğer ucunda, görülmeyi hak eden yerlerden. Özellikle Mehtab Bag'dan Tac Mahal manzarası da görülmeye değer.
Devamını Oku
      edit